مریم میرزاخانی (زاده ۱۳ اردیبهشت ۱۳۵۶، تهران) ریاضیدان ایرانی[۱] و استاد دانشگاه استنفورد است. میرزاخانی در ۳۱ سالگی و در دانشگاه استنفورد به عالی‌ترین جایگاه دانشگاهی و مقام استادی رسید.[۳] او در سال ۲۰۱۴، برنده مدال فیلدز شد. میرزاخانی نخستین زن و نخستین ایرانی برنده جایزه فیلدز است که بزرگترین افتخاری شناخته می‌شود که یک ریاضیدان می‌تواند کسب کند.[۴]
زمینهٔ تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه هم‌تافته است. در برخی رسانه‌های غربی از وی بعنوان آمریکایی ایرانی‌الاصل یاد می‌کنند و این درحالی است که وی تنها مقیم ایالات متحده است و شهروندی و تابعیت آن کشور را ندارد.[۵]
او طی تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران در سال‌های ۱۹۹۴ (هنگ‌کنگ) و ۱۹۹۵ (کانادا) برنده مدال طلا در المپیاد جهانی ریاضی و در این سال به عنوان نخستین دانش‌آموز ایرانی حایز نمرهٔ کامل شد. وی نخستین دختری بود که به تیم المپیاد ریاضی ایران راه یافت. همچنین نخستین دختری بود که در المپیاد ریاضی ایران، طلا گرفت. نخستین کسی که دو سال مدال طلا گرفت و نخستین فردی که در آزمون المپیاد ریاضی نمرهٔ کامل گرفت.[۶] سپس کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف گرفت و در سال ۱۹۹۹ برای ادامه تحصیل دکترا به دانشگاه هاروارد رفت.[۷][۸]
از مریم میرزاخانی به عنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیدهٔ سال ۲۰۰۵ از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشتهٔ ریاضیات تجلیل شد.[۹] میرزاخانی برنده جوایزی چون[۱۰]جایزه ستر[۱۱] از انجمن ریاضی آمریکا در سال ۲۰۱۳، جایزه کلی و مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ است. وی از یازدهم شهریور ماه ۱۳۸۷ (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشتهٔ ریاضیات است.[۱۲] پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود.
ویکیپدیا
