◄کلام نخست

جهان امروز، جهان دانش است  و همه  جا از دانشگاه‌ها گرفته تا موسسات پژوهشی، رسانه ها و...همه می‌خواهند به دانش بشری بیافزایند.

نگاهی به مقاله‌های منتشره در دنیا، اهمیت این موضوع را نشان می‌دهد:

در سال ۱۵هزار مقاله انگلیسی، ۹۰هزار مقاله آلمانی،۳۳ هزار مقاله فرانسوی منتشر می‌شود و بر اساس همین ارقام اظهار نظر شده که دانش بشری  در زبان انگلیسی هر سه تا  پنج سال دو برابر می‌شود.

خوب، ابزار نویسندگان چنین مقاله‌هایی چیست؟ تردیدی نیست کتابخانه ها (واقعی و مجازی)، اینترنت و انواع فهرست ها نظیر فهرست کتاب‌های منتشره، فهرست مقالات، کتابشناسی ها و غیره می‌باشد که هر چه در این زمینه ابزار بیشتر باشد بر روند انتشار کتاب‌ها و مقاله ها تاثیر بیشتر خواهد داشت.

تقریبا از اواسط دهه چهل کار تدوین این گونه ابزار پژوهشی در ایران متداول شد. اما به سبب این که تاریخ اجتماعی ما در دوره‌های گذشته نانوشته مانده‌است کمبود این گونه ابزار کاملا محسوس است.

برای مثال با توجه به عید نوروز که جشنی  ملی است، در لابه لای کتاب‌های گذشته بیشتر از هزار سال  مطلبی دیده نمی‌شود و در مورد مراسم آن هم اشاره‌ای نشده است، حتی در مورد سفره هفت سین  وکسی نمی داند که این سفره ابداع چه کسی بوده و چرا این مواد در آن قرار داده می‌شود و هر چه در این باره در مقاله‌ها و کتاب‌های دوره معاصر آمده است حدس و گمان است و احتمالا با واقعیت تطبیق نمی‌کند.

از سوی دیگر در گستره ایران زمین اقوام مختلفی پراکنده هستند که از تاریخ، تاریخ اجتماعی، نژاد شناسی، مردم شناسی، خرده فرهنگ‌ها و ... آنها کمتر اطلاعی داریم و از آن جمله است ایل قشقایی مستقر در فارس.

بر اساس سرشماری عشایر سال ۱۳۷۷ ایل قشقایی دارای ۱۷۰۰۶خانوار کوچرو شامل  ۵۵۲۶۱مرد  و ۵۲۹۲۵نفر زن در شش طایفه، ۲۰۳تیره و ۶۶۹بنکو(bonkoo)بوده است  و این در زمانی است که جمعیت  آن به حداقل رسیده است  در حالی که در دوره قاجاریه همواره ۵۰ هزار فرد مسلح داشته است.

ضمنا بر طبق وقفنامه‌ای که در سال ۱۳۸۸ در مجله انسان شناسی دانشگاه تهران  معرفی کردم تا این لحظه کهن ترین سند مربوط به حضور ایل قشقایی در فارس در سال ۷۰۱ه.ق است و با توجه به این که این  ایل و رهبران آن در عرصه سیاسی و اجتماعی ایران از دوره صفویه به بعد حضور پر رنگی به ویژه در فارس داشته و تاثیر گذار بوده، در باره آن کمتر اطلاع داریم در حالی که در پیش از انقلاب فقط یک کتاب مستقل درباره این ایل در سال ۱۳۴۲ منتشر شده بود در بعد از انقلاب  ده‌ها کتاب و مقاله  در باره تاریخ ، ایلخانان، طوایف و حتی تیره های آن به فارسی و سایر زبانها منتشر شده است.

در سال ۱۳۶۴ با این اندیشه که کتابشناسی توصیفی ایل قشقایی را تهیه نمایم کار را آغاز کردم  و جلد اول آن به صورت پلی کپی توسط بخش تاریخ دانشگاه شیراز در قطع رحلی  در ۱۴۵ صفحه منتشر شد اما کار به دلیل مشغله زیاد  ادامه نیافت .

در زمستان ۱۳۸۹ که توفیق نصیب راهم شد و با آقای  احسانی مقدم  در مرکز اسناد و کتابخانه ملی فارس آشنا شدم  آن نسخه را  به ایشان ارایه کردم  و خواهش کردم که این مهم را به سرانجامی برساند و منتشر سازیم. ایشان قبول زحمت کردند و به اتفاق آقای کامگار با پشتکار و جدیت، کار را تمام کردند که سپاس فراوان از این دو بزرگوار دارم.

طرحی که برای این کار در نظر گرفتم قرار بر آن شد  که کتابشناسی توصیفی ایل قشقایی که من تهیه کرده بودم به همان صورت بدون تغییر در این اثر بیاید و بقیه آثار مرتبط با ایل قشقایی که توسط این دوستان تهیه شده  شامل کتابها، مقالات و... بدان افزوده شود و کتاب حاضر این چنین شد.

بی شک این اثر گامی در راه پژو هش‌های قوم شناسی و خرده فرهنگ‌هاست و امیدوارم که با آن پژوهش‌های بیشتری به وجود آید.  دکتر جمشید صداقت کیش/ شیراز / ۱۳۹۱